کتاب شخصیت متعادل و رفتار معتدل که تلفیقی از دو مقاله از سلسله مباحث فرهنگ روابط اجتماعی است، در پی بیان اعتدال در درون و رفتار انسان و تکامل شخصیت اوست که امید است بتواند قدمی در مسیر بالا بردن فرهنگ عمومی باشد.
دست یافتن به شخصیت کمال یافتۀ انسانی و پاسبانی از آن وابسته به ایجاد اعتدال و توازن در افکار و رفتار است؛ چه آنگاه که آدمی همۀ استعدادهای خویش را به اعتدال شکوفا سازد و رشد دهد، انسانِ کامل است.
شخصیتِ آدمی، عالَمی شگفت و پیچیده است که ترکیبی از ویژگی های روانی، جسمی، زیستی و اجتماعی اوست. این ویژگی ها در طول زمان حاصل می شود و به فرد، چگونگی رفتار و تطبیق با محیط را القا می کند. این ویژگی ها می تواند شخصیت فرد را نورانی، سالم و بالنده سازد و استعدادهای مثبتش را از قوه به فعل رساند و از دیگرسو، می تواند بُعد ظلمانی و ناسالم را بر شخصیتش حاکم ساخته، آن را به انحطاط بکشاند.
آموزه های دینی جهت تکامل شخصیت انسان و به اعتدال کشیدن ابعاد مختلف روانی، جسمی و اجتماعی، چگونگی بهره گیری از مواهب مادّی، ارزش های معنوی، اخلاقی، تربیتی، مدیریتی، سیاستی و روابط اجتماعی را در اختیارش قرار داده و به آن رهنمون شده است تا در این راستا به کمال خویش دست یابد و از استعدادهای خویش بهره گیرد.
کتاب شخصیت متعادل و رفتار معتدل، در دو بخش پیشکش خوانندگان محترم می گردد. بخش نخست به بیان شخصیت متعادل می پردازد و به سؤالاتی دربارۀ چیستی شخصیت انسان، عوامل شکلدهندۀ شخصیت، عوامل تفاوت شخصیت، ویژگی های شخصیت متعادل و عوامل انحطاط شخصیت و روش اصلاح آن پاسخ گفته است.
بخش دوم کتاب شخصیت متعادل و رفتار معتدل نمودهایی از اصل اعتدال در نظام تشریع را به تصویر می کشد و تلاش دارد مطالب اصلی را به اختصار بیان نموده و به پرسش های مهم در زمینۀ رفتار معتدل، پاسخ گوید. این بخش توانسته به خوبی اعتدال در ارزش های معنوی، اخلاق، تربیت، مدیریت، سیاست، روابط اجتماعی و بهره گیری از مواهب مادّی را تبیین نماید.
گفتنی است، با توجه به رویکرد نوشته که در پی بیان فرهنگ روابط اجتماعی است پژوهش همه جانبۀ در موضوع، مجال گسترده ای می طلبد و عرصه های دیگری چون «اصل اعتدال در عقیده» را به بحث نمی نشیند.