کتاب نو پیدایی

کتاب نو پیدایی: از آشفتگی به نظم اثر جان هنری هالند، با مطالب متنوع و به زبان علمی قابل فهم نوشته شده است، به طوری که مخاطبانی از تمام رشته ها را با انگاره های زیربنایی در بحث نوپیدایی و «چگونگی تکوین الگوها» در عالم واقعیت آشنا نماید.

مفهوم نوپیدایی (emergence) یا «ظهور ناگهانی» که اکنون در علم تجربی اعتبار یافته است، برآمده از تعامل میان رشته ای حوزه های متفاوت فکری و علمی است. از دیرباز این نظریه در فلسفه و حکمت به صورت های انتزاعی تر، مثلاً در بحث پیدایش عالم مطرح بوده است. اما، در نیم قرن اخیر صورت تجربی و عینیت گرایانه آن با بحث الگوریتم های ژنتیک یا تکوینی (Genetic Algorithms) پیوند یافته است که در مقاطع کارشناسی تحصیلات دانشگاهی و مشخصاً در رشته های فنی و مهندسی بیشتر به عنوان یک مدل برنامه نویسی شناخته می شود.

جان هالند (John Henry Holland) به عنوان دانشمندی ذوالفنون با تخصص بسیار بالا در علوم ریاضیات، کامپیوتر و فیزیک، و حتی روان شناسی و زیست شناسی ایدۀ اصلی تکرار الگوها را از اصول انتخاب طبیعی علم زیست شناسی گرفته است. سپس، بر اساس آن نوعی مدل های حل مسأله تحت عنوان الگوریتم های تکوینی (GA) را ارائه داده است که برای یافتن فرمول بهینۀ پیش بینی «روند تکامل امور» در بسیاری زمینه ها کمک می کند. از این بابت، مدل های مزبور صبغۀ میان رشته ای پیدا می کند و در سطوح نظری علم ارزش تأمل دارد.

جان هنری هالند (متولد 1929) استاد روان شناسی و مهندسی الکترونیک در دانشگاه میشیگان آمریکا دانشمندی با تخصص های متعدد است. وی در زمینۀ مهندسی برق و علوم کامپیوتر فعالیت های عملی و خلاق داشته است، و از نام داران مباحث غیرخطی علم و بخصوص سیستم های پیچیده محسوب می شود. هالند ابتدا در مقطع لیسانس و فوق لیسانس به تحصیل در رشته های فیزیک و ریاضیات پرداخت، اما بعدها اولین کسی بود که در علوم کامپیوتر مدرک دکتری گرفت. از این لحاظ، او حقیقتاً یک صاحب نظر میان رشته ای است. در واقع، موضوع مورد علاقۀ وی تشریح پدیده های بزرگ و پیچیده بر اساس الگوهای ریاضیاتی و منتظمی است که دنیای ما را پدید آورده اند. نماد بارز این شیوۀ ترکیبی او، ارائۀ نظریۀ الگوریتم های تکوینی است.

جان هالند در زمینۀ سیستم های پیچیدۀ تطبیق پذیر تحقیقات بسیار انجام داده است، و کتاب مشهور وی با عنوان انطباق در سیستم های طبیعی و مصنوعی (1975) که در بارۀ الگوریتم های ژنتیک یا تکوینی نوشته شده است، از منابع تراز اول برای درک مباحث سیستمی و علوم پیچیدگی است. کتاب دیگر او نظم پنهان: چگونه روند انطباق پیچیدگی به بار می آورد (1995) در بارۀ نحوۀ شکل گیری پیچیدگی از خلال روند تطبیق پذیریِ موجودات هوشمند طبیعی و مصنوعی است. بدین ترتیب، او در عین توجه خاص به نگرش های کل گرایانه از جمله تفکر سیستمی، همچنان به روش های تحلیلی و تقلیل گرایانه اشتغال دارد.

متن اصلی کتاب نو پیدایی: از آشفتگی به نظم، شامل دوازده فصل است. نویسنده در دو فصل اولیه کتاب به طرح مقدماتی بحث نوپیدایی با زبان غیرریاضی می پردازد. فصل های بعدی کتاب شامل بسط و تفصیل مثال هایی است که به گمان او مصادیقی از مفهوم نوپیدایی اند، و در تجربیات خود به عنوان یک دانشمند با آنها سر و کار داشته است. این چند فصل کلیدی ترین نکات بحث نوپیدایی را قدم به قدم با بررسی مثال هایی ساده و همگان فهم برملا می کند.